November 26, 2025

FOMO Friday

Mijn e-mailinbox puilt uit, Instagram is veranderd in een koopjescircus, en ineens vraag ik me af of ik een tweede airfryer nodig heb. Herkenbaar? Black Friday is veel meer dan een uitverkoop, het is het moment waarop koopjeskoorts botst met FOMO en ons geweten zachtjes fluistert op de achtergrond. Dat maakte ons nieuwsgierig: hoe ervaren Nederlandse en Belgische consumenten deze mix van druk, opwinding en schuldgevoel? Ons onderzoek geeft het antwoord! Om dit te achterhalen, voerden we een korte studie uit onder volwassenen (18+) die (mede)verantwoordelijk zijn voor huishoudelijke aankopen.

De rationele shopper bestaat, maar vanbinnen blijven we jagers.

BlackFriday is oorspronkelijk een Amerikaanse shopdag met grote kortingen om het kerstseizoen af te trappen. In Europa is het inmiddels ook een populair event, waarbij winkels en webshops eind november met grote  aanbiedingen komen.

Temidden van deze Black Friday chaos willen consumenten rationeel blijven. Bijna de helft kocht vorig jaar iets tijdens Black Friday en meer dan de helft bereidt aankopen zorgvuldig voor door prijzen te vergelijken (in Nederlandzelfs 66%!). Consumenten verklaren deze rationaliteit met uitspraken als: ‘Ik koop alleen als ik iets nodig heb’ of ‘Het beïnvloedt mij niet’.

Spoiler:dat doet het wel!

Onder die gecontroleerde buitenkant gaat een ander verhaal schuil:

Ruim een derde geeft toe dat ze weten dat ze worden beïnvloed, maar toch zwichten en meer dan een kwart is bang om een goede deal te missen, in Nederland is dit nog sterker dan in België. Daarnaast voelt ruim een kwart druk om iets te kopen, zelfs als er eigenlijk geen behoefte is. Hoewel in beide landen circa 40% zich ergert aan promotionele e-mails en bijna een derde zich gehaast of gestrest voelt door Black Friday-reclame.

Black Friday haalt in ons allemaal de koopjesjager naar boven, zelfs bij degenen die zweren dat ze immuun zijn. Dat is FOMO pur sang, de psychologische motor van Black Friday. Zoals één consument het perfect verwoordde:

“Het maakt me hebberig en geeft het gevoel dat ik geen relevante kortingen magmissen, terwijl ik het eigenlijk niet nodig heb.”

Maar ons geweten begint steeds harder te knagen.

Naast verleiding voelen consumenten in zowel België als Nederland ook iets anders: hun geweten dat aan de rem trekt. De helft van de consumenten gelooft dat Black Friday bijdraagt aan overproductie en verspilling. 44% Vindt dat Black Friday niet past in een duurzame samenleving en vindt het ongeloofwaardig wanneer een merk duurzaamheid combineert met massale uitverkoop. Bijna een derde geeft toe dat ze genieten van het vinden van koopjes, maar zich achteraf soms schuldig voelen over de verspilling. Black Friday is een moment geworden waarop mensen — al is het maar kort — nadenken over hun consumptiegedrag.

“Ik voel wel druk, ook omdat ik ervan overtuigd ben dat de kortingen niet altijd zo correct zijn.”

De grootste vijand van Black Friday? Vertrouwen — en dat brokkelt af.

Voor veel mensen is Black Friday het moment waarop marketing harder schreeuwt dan gezond verstand. In totaal vertrouwt 44% de Black Friday-deals niet (in Nederland zelfs 51%) en 42% gelooft dat merken bewust inspelen op de angst om iets te missen (FOMO).

Wat willen consumenten wel van merken? Rust en eerlijkheid!

Hier zit de echte twist: wanneer we consumenten vragen wat ze van merken verwachten tijdens Black Friday, vragen ze om beter gedrag!

Ze willen eerlijke prijzen en geen nep-kortingen, een einde aan kunstmatige schaarste — de klassieke “nog maar 3 op voorraad” — en een einde aan aftelklokken die meer druk geven dan duidelijkheid. Zij willen juist meer focus op eerlijke prijzen en kwaliteit dan eindeloze kortingen.

Consumenten geven duidelijk aan dat merken hen zouden moeten helpen minder te kopen inplaats van meer (40%). Daarnaast worden bedrijven die de Black Friday-chaos bewust overslaan gewaardeerd door 37%.

Consumenten hebben genoeg van de Black Friday manipulatie en continue druk. Dus werk aan een sterker merk waarbij transparantie wint van spektakel, eerlijkheid wint van urgentie en rust wint van chaos. Benieuwd hoe jouw merk opvalt door vertrouwen te winnen, in plaats van op te gaan in de Black Friday-chaos? We denken graag met je mee, met consumenten, met onze Virtual Audience, of gewoon tijdens een goede kop koffie. En we beloven: geen druk, geen aftelklok en al helemaal geen “laatste kans” grap. Gewoon een goed gesprek! Voel je vrij om contact op te nemen met: cm@haystack-consulting.com

Reach out to our expert on the matter

Ank Van Ophoven
Strategic Advisor
Ank.VanOphoven@haystack-consulting.com